Sürrealizm rüya âleminden ve bilinçdışından beslenen; aklın hükmünü sarsan; arzuyu egemen kılan bir yeni gerçeklik yaratma peşindeydi. Önce edebiyatta belirdi, sonra “bulunmuş nesneler”, resim, fotoğraf ve heykeli kapsadı. Her ne kadar sürrealist bir mimarlıktan söz edilemeyeceği yaygın bir kanı olsa da, sürrealistler kentle ve mekânla hep haşır neşir oldular. Mimariyi öteki sanatlarla kaynaştıran mekânlar hayal ettiler. Modernist mimarlığın katı rasyonelliğine ve işlevselciliğine karşı şiirselliği, rastlantıyı, arzuyu, mitleri, kökenleri öne çıkaran bir mimarlığı konu edindiler. Hem metafor olarak hem de düz anlamda yitirilen “ev”i aradılar. Bu derleme, sürrealizm ile mimarlık ve modernlik ilişkisini değerlendiren incelemelerle başlıyor. Sürrealistlerin hayatındaki ve yazınındaki Paris’in izini süren makalelerle devam ediyor. Ardından Paris’te ve New York’ta düzenlenen kimi sürrealizm sergilerinin mekânları ile Kiesler’in tasarımlarını ele alan yazılar geliyor. Bataille, Éluard, Aragon, Tzara, Dalí, Arp, Matta ve Kiesler’in mimarlık üzerine kısa metinleri derlemenin son bölümünü oluşturuyor.
Derleyen ve Sunuş: Nur Altınyıldız Artun
Çevirenler: Renan Akman, Nur Altınyıldız Artun, Zeynep Baransel, Ayşe Boren, Elçin Gen, Hanneke van der Heijden, Roysi Ojalvo, Esin Soğancılar, Akın Terzi, Mustafa Tüzel
İÇİNDEKİLER:
Sunuş: Mimarlığı Baştan Çıkarmak NUR ALTINYILDIZ ARTUN
I. Bölüm: Sürrealizm, Modernlik ve Mimarlık
Sürrealizm, Mit ve Modernite DALIBOR VESELY
Fantezi, Tekinsizlik ve Sürrealist Mimarlık Kuramları ANTHONY VIDLER
Mimarlık ve İkizi BERNARD TSCHUMI
II. Bölüm: Sürrealistlerin Paris’i
Çözünür Kent: Sürrealist Paris Algısı ROGER CARDINAL
Sürrealist Paris: İçinde Yaşanan Kentin Perspektiften Yoksun Mekânı DAGMAR MOTYCKA WESTON
Sürrealizm ve Paris’in Aklın Almayacağı Biçimde Süslenmesi RAYMOND SPITERI
‘Un salon au fond d’un lac’, Sürrealizmin Ev Hali KRZYSZTOF FIJALKOWSKI
III. Bölüm: Sürrealizm Sergileri
Arzuyu Sahnelemek ALYCE MAHON
Exposition Internationale du Surréalisme, Paris 1938 UWE M. SCHNEEDE
Duchamp’ın Labirenti: First Papers of Surrealism, 1942 T. J. DEMOS
Breton, Duchamp, Kiesler: 1947 Sergi Politikası EVA KRAUS
IV. Bölüm: Kiesler’in Mimarlığı
İdeal Tiyatro’nun Peşinde BARBARA LESÁK
Sonsuzluk ve İndirgeme: Frederick Kiesler’in Sonsuz Ev’i ANTJE VON GRAEVENITZ
Mekân Evi: Yapının Ruhu BEATRIZ COLOMINA
V. Bölüm: Sürrealistlerin Mimarlık Üzerine Metinleri
Opera Pasajı LOUIS ARAGON
Mimarlık GEORGES BATAILLE
Bir Kentin Aklın Almayacağı Biçimde Süslenmesi Üzerine PAUL ÉLUARD
Art Nouveau Mimarlığın Müthiş ve Yenilesi Güzelliğine Dair SALVADOR DALÍ
Beğenide Belirli Bir Otomatizme Doğru TRISTAN TZARA
Duyusal Matematik – Zaman Mimarlığı [ROBERTO] MATTA ECHAURREN
Sürrealist Mimarlık Manifestosu: Fil Stiline Karşı Bide Stili JEAN ARP
Kiesler’in Yumurtası ve Hurafeler Salonu JEAN ARP
Hurafeler Salonu’nun Sihirli Mimarlığı FREDERICK KIESLER
Mimarlık Üzerine Notlar: Mekân-Evi FREDERICK KIESLER
“Sonsuz Ev”: İnsan Yapımı Bir Kozmos FREDERICK KIESLER
Modern Mimarlıkta Sözde-İşlevselcilik FREDERICK KIESLER