Seza Paker, Two Rubans J'aimerais entendre la mer à Paris, Berlin, 2006
Queer kavramı, kuramı ve pratikleri, Mayıs ayında gerek akademik gerekse aktivist çevrelerde sıkça tartışılacak gibi duruyor. Ankara, 7. Homofobi Karşıtı Buluşma’ya (1-20 Mayıs 2012) ev sahipliği yaparken, Trans Onur Yürüyüşü (24 Haziran 2012), LGBT Onur Haftası (25 Haziran-1 Temmuz 2012) ve Onur Yürüyüşü (1 Temmuz 2012) İstanbul’da düzenleniyor. Sosyal Politikalar, Cinsiyet Kimliği ve Cinsel Yönelimler Derneği’nin (SPoD) Queer Atölyesi de 16-30 Mayıs 2012 tarihleri arasında gerçekleştirilecek. Serkan Delice ve Cüneyt Çakırlar’ın derlediği Cinsellik Muamması (Metis Yayınları) başlıklı kitap yakın bir tarihte basılmış olacak. Son olarak, Toplumbilim dergisinin (Bağlam Yayınları) Özlem Güçlü ve Sibel Yardımcı tarafından derlenen yeni sayısı da queer kuramına odaklanıyor.
Toplumbilim’in Queer Sayısında Neler Var?
Toplumbilim’in Queer sayısı, Önsöz ve Giriş’in ardından “Queeriz-Buradayız!” manifestosuyla başlıyor. Bunu takip eden üç metin okuyucuyu birkaç onyıl öncesine, 68 sonrası Fransa ve İtalyası’na götürüyor. “Dünyanın Bütün İşçileri Oynaşınız!”da, 1970’lerde Paris merkezli olmak üzere Fransa’da örgütlenen Devrimci Homoseksüel Hareket Cephesi [Front Homosexuel d’Action Révolutionnaire] “militanları”yla yapılmış küçük söyleşileri okuyabilirsiniz. Takiben, FHAR’ın önde gelen isimlerinden Guy Hocquenghem’in, Recherches dergisinin “Üç Milyar Sapkın: Büyük Eşcinsellikler Ansiklopedisi” başlıklı, Félix Guattari tarafından hazırlanan özel sayısında yayınlanan “Tatlı-Kaçık Kıçlar” yazısından uzunca bir bölüm var. Hem bu iki yazıda, hem de Mario Mieli’nin “Gey Bir Komünizme Doğru” metninde, dönemin ana akım sol hareketlerinin, bu hareketlerin mesafe almayı başaramadığı heteronormatif varsayımların bir eleştirisi yer alıyor. Kuşkusuz bu iklimin Michel Foucault’nun çalışmaları üzerinde önemli bir etkisi var. Foucault’yla yapılan “Şen Bilim” başlıklı söyleşiden aldığımız bölümleri bu nedenle bu metinlerden sonra koyduk. David M. Halperin’in “Cinselliğin Bir Tarihi Var mıdır?” yazısını da, Foucault’ya yaptığı doğrudan atıf nedeniyle hemen onun arkasına ekledik. Laurent Berlant’ın Micheal Hardt’la yaptığı bir söyleşiden küçük bir bölümü (“Aşkta Hiç Kimse Egemen Değildir”), Judith Butler’ın “Kritik Queer” makalesi ve Micheal Warner’ın Fear of a Queer Planet [Queer Gezegen Korkusu] kitabına yazdığı “Giriş” takip ediyor. Halperin, Berlant, Butler ve Warner queer kuramının bugünkü şeklini almasına en çok katkı sunmuş kişilerden ve söz ettiğimiz metinler de bu düşünsel alanın kurulmasındaki temel taşlar sayılabilir.
Böylece –kısmen tarihsel– genel bir çerçeve çizdikten sonra queer kuramının farklı çalışma alanlarıyla kesişmelerini ortaya koyan metinleri okuyucuya sunmaya çalıştık. “Queer’i Sınıf-lamak” sınıf meselesine, “Ucube, Terörist, İbne” milliyetçilik ve ırkçılığa, “Eleştirel Yatırımlar” ise sakatlık çalışmalarına dikkat çeken yazılar. Jet Moon ve Alex Woodland’in “Sınırda” başlıklı yazısı bu kesişmeleri (mültecilik de dahil olmak üzere) dili hayli zorlayarak ortaya koyuyor. Ardından “Fem(me)inist Bir Manifesto” ve Bird La Bird ile yapılmış bir söyleşi var. Bu iki metin de okuyucuyu, gerek akademik literatürde gerekse hareket içinde görünmez bırakılan “femme” konusunu gündemine almaya davet ediyor. Böylece queer başlığı altında kendine yer bulabilen farklı cinselliklere de kulak vermiş oluyoruz. Beatriz Preciado’nun “Queer Çokluklar”ı hem bu farklılığa dikkat çekiyor; hem de Antonio Negri ve Michael Hardt’ın İmparatorluk’una bu perspektiften bir “düzeltme” yapmış oluyor (İmparatorluk, Preciado için “cinsel imparatorluk”tur – küçük bir not olarak, Hardt ve Negri’nin de son kitapları Ortak Zenginlik’te queer’e atıf yapmaya başladıklarını söyleyelim). Ardından Ali Akay’ın Brice Dellsperger üzerine yazısı var – trans karakterlerin sahneye çıktığı bu yazıda, kimliksizleşme vurgusu (Preciado’yla bir devamlılık içinde) öne çıkıyor. Lena Eckert, postanarşizmin queer ve trans politikalarındaki rolünü sorguluyor. “Transfeminist Manifesto”dan bölümler ve Aligül Arıkan’ın “Amargi’deki Erkek” yazıları, feminizmin kadınlığı biyolojik bir öze atıfla tarif eden biçimlerini sorunsallaştırırken, feminizmden vazgeçmeyi değil, onu dönüştürmeyi amaçlıyor. Ardından “Neden Dönme?” manifestosu var.
Derginin sonuna doğru tartışmayı sanat alanına çekiyoruz ve Seda Ergül’ün Vito Acconci ve Cüneyt Çakırlar’ın Erinç Seymen’in işlerinden hareketle yazdıkları metinlere yer veriyoruz. Bu iki yazıda da sanatçıların işleri kadar, queer’in Türkiye’deki anlamı ve yeniden anlamlandırılma süreçleri üzerine de bir sorgulama okunabilir. İkisinin arasında, punk ve queer kültürlerini biraraya getirmeyi amaçlayan GB Jones’la yapılan bir röportajdan bölümler ve Bruce LaBruce ile çıkardığı fanzin üzerine küçük bir metin var.
(Toplumbilim’in “Giriş” yazısından)
İçindekiler
“Önsöz” (Ali Akay)
“Giriş” (Sibel Yardımcı ve Özlem Güçlü)
“Queeriz-Buradayız!” (Manifesto, anonim)
“Dünyanın Tüm İşçileri, Oynaşınız!” (Françoise Travelet)
“Tatlı Kaçık Kıçlar” (Guy Hocquenghem)
“Gay Bir Komünizme Doğru” (Mario Mieli)
“Şen Bilim” (Michel Foucault ile Söyleşi)
“Cinselliğin Bir Tarihi Var mıdır?” (David M. Halperin)
“Aşkta Hiç Kimse Egemen Değildir” (Laurent Berlant)
“Kritik Queer” (Judith Butler)
“Queer Gezegen Korkusu: Queer Politika ve Toplumsal Teori’ye ‘Giriş’” (Michael Warner)
“Queer’i Sınıf-lamak: Rekabet Halindeki Politikalar”(Mariam Fraser)
“Ucube, Terörist, İbne: Terörle Mücadele ve Uysal Vatanperverlerin Üretimi” (Jasbir K. Puar ve Amit S. Rai)
“Eleştirel Yatırımlar: AIDS, Christopher Reeve ve Queer Sakatlık Çalışmaları” (Robert McRuer)
“‘Sınırda’ – Sadomazoşizm, Cinsiyetin İçine Etme ve Sınırlara Hayır Politikalarıyla İlişkileri” (Jet Moon ve Alex Woodland)
“Fem(me)inist Bir Manifesto” (Lisa Duggan ve Kathleen McHugh)
“Bir Kapak-Yavrukuşuyla Cıvıldama” (Bird La Bird ile Söyleşi)
“Queer Çokluklar: “Anormal”lerin Politikası İçin Notlar”(Beatriz Preciado)
“B. Dellsperger: Body Double” (Ali Akay)
“Postanarşizm, Queer ve Trans Politikaları İçin Bir Araç Olabilir mi? veya Tam Tersi Olabilir mi?”(Lena Eckert)
“Transfeminist Manifesto” (Emi Koyama)
“Amargi’deki Erkek” (Aligül Arıkan)
“Neden “Dönme”?” (Manifesto, anonim)
“Boşluğu Dolduran Boşalma Sesleri: Acconci ve Queer Sanat?”(Seda Ergül)
“Queer Zine”(GB Jones ile Söyleşi)
“Erinç Seymen’in Çileci Sanatı: Erkekliğin ve Milliyetçiliğin Belâ Bedenleri”(Cüneyt Çakırlar)
SPoD Queer Seminerleri
