Jean (Hans) Arp (1887-1966) Alsace’ta büyüdü ve 1915’te Zürih’e gitti; burada Dada hareketinin kuruluşuna katıldı. 1920’lerin başını Almanya, İsviçre ve Fransa’da geçirdi; 1925’te Paris’e yerleşti. Herkesle dosttu, ama estetik açıdan meslektaşlarının çoğundan son derece farklı işler yapıyordu. 1920’lerin başında soyut-somut sanat hareketine (Abstraction-Création; Cercle et Carré) katılmakla birlikte, sürrealist hareketin de kurucu üyeleri arasında yer aldı – iki hareketin taban tabana zıt amaçları olduğu düşünülürse, epey marifet isteyen bir şeydi bu.
Arp hem sürrealistlerle hem soyutçularla ilişkilerini sürdürdü ve eserlerinde hep kökleri hayal gücüne dayanan soyut bir saflıkla nükteli bir yalınlığı birleştirdi. Bütün eserlerinde esasen doğal ve yapay unsurları kaynaştırıyor (hatta kimi zaman birbirine karıştırıyor); cansız nesnelere insan formu veriyor veya onları başkalaştırıyordu. Her ne kadar kendisi –özellikle sürrealist döneminde– şiiri ile heykelinin birliğini vurgulamış olsa da, Arp’ın plastik sanatlara katkısını edebi diye nitelemek kesinlikle mümkün değildir. Aşağıdaki şiirde, “taşlar” ile heykel arasındaki apaçık bağlantının dışında, bulut, ağız, yaprak ve kök imgeleri Arp’ın Çan ve Göbekler (1931) ya da Ormanda Kaybolmak (1932) gibi aynı döneme ait heykellerini akla getiriyor – bilhassa da bunlardan kısa bir süre sonra yaptığı Somutlaşmalar’ı. Şiir ilk baskısında dört desenle birlikte yayınlanmıştır. (Kaynak: Lucy Lippard (ed.), Surrealists on Art (New Jersey: Spectrum, 1970) s. 59, 60.
Hava Bir Köktür
Hava bir köktür.
taşlar şefkat doludur. aferin.
aferin. taşlar hava doludur.
taşlar ıslak dallardır.
ağızın yerine geçen taşın üstünde
bir yaprağın iskeleti gelişir. aferin.
bir taş bakışla yüz yüze ve ayak ayağa
bir taş ses.
taşlar beden gibi ıstırap çeker.
taşlar buluttur zira ikinci doğaları
üçüncü burunları üstünde dans eder.
aferin. aferin.
taşlar kaşındığında köklerinde tırnaklar
çıkar. aferin. aferin.
taşların kulakları vardır tam vakti
yemeye.
“L’Air est un racine”, Le Surrealisme au Service de la Révolution, sayı 6, 1933.
Çan ve Göbekler, 1931
Ormanda Kaybolmak, 1932
İnsan Somutlaşmaları, 1933