/ Tezler / Archigram: Tekno-topya

 

Archigram sayı 4, kapak tasarımı: Warren Chalk, Mayıs 1964.

 

Bu tez, teknoloji üzerine kurulmuş bir geleceğin, eğlenceli ve popüler temsili olarak 1960’lı yılların avangard mimarlığında yerini almış olan Archigram üzerine bir çalışmadır. Archigram grubu ve Archigram dergisi, modern mimarlığın kalıplaşmış anlayışına tepki olarak doğmuş ve teknoloji-enformasyon bazlı gelecek mimarisinin simgesi haline gelmiştir. Tez kapsamında 1961 yılında İngiltere’de altı genç mimarın –Warren Chalk, Peter Cook, Dennis Crompton, David Greene, Ron Herron ve Michael Webb’in– biraraya gelerek oluşturdukları Archigram’ın kısa hayat öyküsü anlatılmaya çalışılmıştır.

2002 yılında “Royal Institute of British Architects”in büyük ödülüne layık görülen Archigram grubu 1961-1974 yılları arasında yüzün üzerinde projeye imza atmıştır. Ancak bu projelerin neredeyse tamamı gerçekleşmemiş, görselleri de kendileri kadar ilginç, ütopik fikirlerdi. Tez içerisinde özellikle altmışlı yıllarda tüm dünyayı saran bilimsel ve toplumsal gelişmelerin Archigram mimarlığına etkileri, Archigram’ın Reyner Banham, Cedric Price, Team X, Smithson’lar ve onların ortaya koyduğu fikirlerle olan ilişkileri tartışılmaktadır. Ayrıca tezde popüler kültür, tüketim kültürü, kitlesel araçlar ve gündelik yaşam gibi konulara ilgi duyan Archigram üyelerini etkilemiş İngiliz Pop-Art’ı ve Independent Group (IG) üzerinde durulmaktadır. Aynı zamanda Archigram’ın beraberinde ortaya çıkan Clip-Kit, Megascope gibi yeraltı magazinleri; Superstudio ve Archizoom gibi eşzamanlı sanat ve mimarlık oluşumları da dönemin genel çerçevesini çizmekte kaynak olarak kullanılmıştır. Archigram üyeleri çizgi roman görselliğini, bilimsel ve teknolojik gelişmelerle birleştirmiştir: “Megastrüktür”lerden araç kitlerine birçok ölçekte yeni dünyalar tasarlamışlardır. Bu bağlamda Archigram projelerinin her biri teknolojik ütopya (tekno-topya) modeli olarak değerlendirilmiştir.[1]

 

Yazar: Bora Yasin Özkuş

Danışman: Prof. Dr. Günkut Akın

Yer Bilgisi: İstanbul Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı

Türü: Yüksek Lisans

Yılı: 2006

 



[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır. Tezin tamamına https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tarama.jsp sayfasından ulaşabilirsiniz.

tez tanıtımı