100. Yıl Berkin Elvan Bostanı
19. yüzyılda endüstriyel kapitalizmin yükselişiyle birlikte gelişen mekanikleşme, özelleştirme ve kentleşme gibi kavramlar kamusal hayatın çöküşünü tetiklemiştir. Endüstriyel kapitalizmin dayattığı bu baskılamalarla kamu kavramı ve bununla bağlantılı olarak kamusallık ve kamusal mekân gibi nosyonların algılanma biçimi de değişmiştir. Bu değişim, mekânın fiziksel bir oluşuma indirgenerek metalaşmasına yol açmış, salt teknokratlar tarafından tasarlanabilecek bir kavram haline gelmesine neden olmuştur. Böylelikle kent sakinleri kamusal alan üretim sürecinin dışında tutulmuş ve “izleyici” konumuna getirilerek etkisizleştirilmiştir.
Mekân üretimine yönelik bu teknokratik ve beraberinde parçacıl yaklaşımın aksine ilişkisel ve bütüncül bir yaklaşımı benimseyen alternatif teoriler ve pratikler türemektedir. Bu yaklaşımlardan hareketle bu çalışma kapsamında “mekânsal doğaçlama” kavramı geliştirilmektedir. Kavram, kent sakinlerinin etkin rol aldığı bir süreçte mekânın gündelik hayat içerisinde sosyal, politik, kültürel ve ekolojik üretiminin mümkün olduğunu ileri sürmektedir. Çalışma kapsamında, “mekânsal doğaçlama” kavramı “başka bir kamusal alan” için “başka bir kamusallığın” ortaya çıktığı bir deneme olarak yorumlanmaktadır. Buradan hareketle çalışma kent sakinlerinin yeni bir kamusallık pratiğinde kamusal alanı nasıl geri kazandığını sorgulamayı amaçlamaktadır.
Çalışma, bu amaç doğrultusunda, gerilla bahçeciliğini, kent sakinlerinin kamusal alanı uygunlaştırması, yeniden tanımlaması ve geri kazanması itibariyle, bir mekânsal doğaçlama olarak incelemektedir. Çalışma kapsamında gerilla bahçeciliği derinlemesine incelenerek ilişkisel araştırma yaklaşımı ile bahçeciler, kent sakinleri, kent ve otorite figürleri arasındaki çoklu ilişkiler analiz edilmektedir. Bu ilişkisel yaklaşım sayesinde çalışmanın sonuç çıkarımları, gerilla bahçeciliği ile tanımlanan yeni kamusal alanlar ve bu hareket ile yeniden gündeme gelen “kent hakkı” ve “kent-kır ayrımı” meseleleri üzerinden ortaya konmaktadır.[1]
Özgün Başlık: A spatial impromptu: Green resistance by guerrilla gardening
Yazar: Burcu Ateş
Danışman: Prof. Dr. Güven Arif Sargın
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi / Fen Bilimleri Enstitüsü / Mimarlık Anabilim Dalı
Türü: Yüksek Lisans
Yılı: 2015