Londra’daki bir Louis Vuitton dükkânını süsleyen Takashi Murakami eseri
Postmodern düşünür ve sanatçılarının çoğu kez modernizmi eleştiri bombardımanına tuttukları, modern sanat ve düşün sistemine karşı eleştirel bir tavır sergiledikleri bilinmektedir. Postmodern sanatçılar ve sanat eleştirmenleri, modern sanat anlayışına iki önemli eleştiri yöneltmektedirler. Bunlardan birincisi, sanat yapıtının ''misyon''u olması, yaşanılan durumun kritiğini yaparak, çıkış yolu araması ve bir "yeni" kurma girişimidir. İkinci eleştirisi ise oran, güzellik, aşkınlık, biriciklik gibi kriterlerin geçerli olduğu modern sanatın seçkinciliğidir. Çünkü, postmodern sanat anlayışına göre bu iki durumun varlığı sanatın alanını kısıtlayacak ve daraltacaktır. Bu yüzden, postmodern sanatta çok kesin kurallardan ve kıstaslardan bahsetmek zordur ve bu durum estetik kuralların ters yüz edildiğinin de bir nevi göstergesidir. Nitekim, estetik değerlerini gelip geçici, popülist ve eklektik bir yapı üzerine kuran postmodern sanatın, bazı uygulamaları ''kalıcılık'' tan yoksun bir sanatsal anlayışa zemin hazırlamıştır.
"Küresel piyasa"nın sanattaki kolu olan sanat piyasası belirleyenleri (galeriler, bienaller, küratörler, kurum ve kuruluşlar, sanat eleştirmenleri, koleksiyonerler) ve medya kendi finansal çıkarları doğrultusunda sanat ve sanatçının hareket alanına müdahale etmiştir. Bu durum, sanat piyasasını oluşturan bu organize yapının tercihlerinin sanat ortamını/sanatçıyı şekillendirme konusunda yönlendirici bir güç kazanmasına, sanatın ideolojik dokusunun tahribata uğramasına neden olmuştur. Bu noktada piyasa belirleyenlerinin, sanatta finansallaşmaya öncelik vererek, kendi ''estetik anlayışları'' doğrultusunda neyin sanat, neyin sanat olmadığına ilişkin değer yargıları oluşturduklarını söylemek mümkündür. Nitekim, sanatın hareket alanına yapılan bu müdahale eş zamanlı olarak sanatçının da sanatsal pratiklerine yönelik bir saldırı niteliği taşımıştır.[1]
Yazar: Yudum Gündüz
Danışman: Prof. Dr. Ata Yakup Kaptan
Yer Bilgisi: Ondokuz Mayıs Üniversitesi / Eğitim Bilimleri Enstitüsü / Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2015
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden kısaltılmıştır.