Nan Goldin, Metropolitan Müzesi'ne düzenlenen yürüyüşte, 9 Şubat 2019
Fotoğraf sanatçısı Nan Goldin, PAIN (Prescription Addiction Intervention Now/İlaç Bağımlılığıyla Hemen Mücadele) adlı aktivist grubuyla 9 Şubat günü New York’taki Guggenheim Müzesi’nde korsan eylem gerçekleştirdi. Guggenheim’ın sponsorlarından, Purdue ilaç şirketinin sahibi Sackler ailesini protesto etmek için düzenlenen eylemin ardından grup, yine Sackler’ların sponsor olduğu Metropolitan Müzesi’nde ikinci bir protesto düzenledi.
“Amerika’nın en zenginleri arasında sayılan Sackler hanedanı, yakın zamana kadar sanat ve akademi dünyasının önde gelen kurumlarına yaptıkları cömert bağışlarla tanınıyordu: ABD’de Metropolitan Müzesi, Smithsonian Enstitüsü, Guggenheim Müzesi; Harvard, Yale ve Cornell gibi üniversiteler; İngiltere’de Royal Academy, Serpentine Gallery, National Gallery, Victoria & Albert Müzesi, Kraliyet Operası, Oxford Üniversitesi; Fransa’da Louvre Müzesi gibi, daha saymakla bitmeyecek birçok kalburüstü kurum Sackler ailesinden ciddi bağışlar alıyor, Sackler adını binalarının cephelerine kazıyorlar. Böylece insanların zihninde ‘Sackler’ sözcüğü sanat ve bilim hamiliği ile, bu prestijli kurumlarla özdeşleşiyor.”[1]
Washington DC’deki Smithsonian Enstitüsü’nün parçası olarak 1987’de açılan Arthur M. Sackler Gallery.
Ancak Sackler ailesinin adı son dönemde, uyuşturucu bağımlılığına sebep olan ve ABD’de 200 bin kişinin ölümüne yol açtığı anlaşılan OxyContin adlı ağrı kesici ilaç nedeniyle açılan davalarla gündeme geldi. Protestolara öncülük eden Nan Goldin de bu ilacın kurbanları arasında: “Henüz 19 yaşındayken ‘kaygılı’ olduğu için ona Valium verilmiş; 2014’te bileğindeki tendon yırtılması sırasında ise OxyContin. Günde 40 miligramla başlayıp yetmeyince 450 miligrama çıkmış. Sonra hapları ezip burnundan çekmeye başlamış. Bir noktadan sonra doktorlar OxyContin yazmaz olunca, piyasadaki uyuşturuculara yönelmiş. Nihayet rehabilitasyona girip üç yıl süren bağımlılıktan kurtulmuş. Şimdi OxyContin’i ve arkasındaki maharetli pazarlama yöntemlerini icat eden bu aileye savaş ilan etmiş durumda.”[2]
Ocak ayında Perdue ilaç şirketine karşı açılan davada ortaya çıkan belgeler tüyler ürpertici: OxyContin’i geliştiren Robert Kaiko ile Richard Sackler arasında geçen e-posta yazışmalarına bakılırsa, Kaiko, denetlenmediği takdirde ilacın bağımlılık yaratma ihtimalinin çok yüksek olduğu konusunda patronunu uyarmış. Sackler ise cevaben Kaiko’ya şunu sormuş: “Bu durum satışlarımızı ne oranda artırır?”
Nan Goldin, Hyperallegic’e yaptığı açıklamada, Sackler ismiyle bağlarını koparmaları talebiyle geçen yıldan beri müzelerle görüştüklerini, ancak müze yönetimlerinin bu konuda hiçbir adım atmadığını söylüyor. Yeni belgelerin ortaya çıkmasından sonra Metropolitan Müzesi Ocak ayında bağışlarla ilgili ilkelerini gözden geçireceklerini duyurdu, ama henüz bir değişiklik olmadı. Goldin, bu konuda adım atılana kadar eylemlerine devam edeceklerini söylüyor ve ekliyor: “Sackler’lar, El Chapo’nun yanında hapis yatmalı.”
Aslında Perdue şirketine karşı açılan dava yeni değil; 2000'lerin ortalarından beri açılmış çok sayıda dava var, ancak hepsinde şirket yüksek tazminatlar ödeyerek anlaşma yoluna gittiğinden Sackler ailesinden hiç kimse yargı önüne çıkmadı. Hatta 2017'de Esquire dergisinde yayınlanan bir araştırmaya kadar, bu "hayırsever" ailenin şirketle bağı bile bilinmiyordu. Dahası Sackler ailesi ve şirket, akademisyenlere fon vermekten Kongre üyelerine bağış yapmaya kadar uzanan saldırgan bir lobi ve tanıtım faaliyetiyle, zararlı etkisi bilinen bu ilacın satışlarını katlamıştı.
Guggenheim’da düzenlenen eylemde, Robert Kaiko ile Richard Sackler arasında geçen yazışmanın yer aldığı temsilî reçeteler dağıtıldı ve orta avluya bakan katlara pankartlar asıldı. Daha sonra pankartlarla Metropolitan Müzesi’ne yürüyen grup burada da bir açıklama yaptı. 9 Şubat günü düzenlenen eylem, bir yıldır Perdue şirketini ve Sackler ailesini hedef alan protestoların devamı niteliğinde. Geçen yıl Mart ayında yine Goldin öncülüğünde Metropolitan Müzesi'nde bir eylem düzenlenmiş, Haziran’da da sanatçı Domenic Esposito, Perdue’nun girişine eroin hazırlamakta kullanılan kaşığı temsilen dev bir kaşık heykeli yerleştirmişti. [DY]
Kaynaklar:
Hakim Bishara, PAIN Sackler Storms Guggenheim and Metropolitan Museums for Financial Ties to Opioid Manufacturers
Nur Altınyıldız Artun, Sanatla Aklanan Zehir
Uyuşturucu ve Sanat