“Bilinmeyen Mimarlar”, bu adı Bruno Taut’un 1919 başında düzenlediği bir mimarlık sergisinden alıyor. Taut, 1918 Alman Devrimi ertesinde, Devrim’in mimarlık/şehircilik politikalarını belirlemek üzere bir “Mimarlık Programı” yayınlıyor. Ancak Devrim yönetimi uzlaşmacı politikacıların eline geçiyor. Bunun üzerine, Rosa Luxemburg ve Karl Liebknecht’in başını çektiği Spartakistler 1919 başında düzenledikleri bir ayaklanmayla devrimi restore etmeye girişiyorlar. Bruno Taut da bu girişimin saflarında. Ancak ayaklanma bastırılıyor ve önderleri katlediliyor. Bunun üzerine Taut büyük bir hayal kırıklığı yaşıyor, “Mimarlık Programını” bir kenara bırakıyor ve 1919 Nisan ayında eşi benzeri olmayan bir mimarlık sergisi düzenliyor: “Bilinmeyen Mimarlar Sergisi”.
Bilinmeyen Mimarlar Sergisi (Ausstellung für unbekannte Architekten), aslında mimarlığa karşı bir gösteri. Hayallerin, düşlerin, ütopyaların, fantezilerin uyandırdığı şiirsel bir mimarlığı ifade eden desenlerden oluşuyor. Çoğu, Bruno Taut’un rehberi saydığı şair Paul Scheerbart’ın Cam Mimarlığı’ndan esilenerek geliştirdiği ve camı ilahlaştırdığı, kubbeli, kuleli yapıları hatırlatıyor. Taut’un Glashaus’u gibi “güzel olmaktan başka amacı olmayan” eserler. Daha 1905 yılında, ilerde Taut’un da paylaşacağı “Dağların Kristal Mimarlığı” ütopyasını ortaya atan Wenzel Hablik’in eserleri de sergide. Katılımcılar arasında mimar olmayan pek çok ressam olduğu gibi, ne mimar ne de ressam olan Jefim Golyscheff ve Hermann Finsterlin de var.
Baştan beri, mimarlığı, bina tasarlamaya, bina inşa etmeye indirgeyen kurumlaşmış uygulamaları eleştiren, karşı-mimarlıklar da var. Bunlar, tam aksine binayı ihlal etmeye dayalı, ve mimarlığa egemen olan işlev, amaç, strüktür gibi rasyonel dogmalara karşı çıkan felsefeler ve deneyimler geliştiriyorlar. Mimarlığı hayal gücüne, düş gücüne, özerk yaratıcılığa dayalı bir sanat olarak, şiir olarak yaşıyorlar. Bu şiirsel mimarlık çevreleri unbuilt gibi hareketler etrafında zamanımızda da sürüyor. Aşağıdaki mimarlık ‘proje’leri, İstanbul’da kurulan “bilinmeyen mimarlar” birliğinin eserleri. Bruno Taut’un geleneğine sadık kalarak sanatçılar takma adlarla anılıyorlar.
Bruno, Pistoleye Anıt ve Zirveye Tırmanan Hayvanat
Isadora, Erotik Ev (Makine Eve Karşı)
NAT, Şablonun Şifrelendirilmesi
B-Antarel, Enigma
Finster, Kozmik Kent (Maleviç’e İthaf)
Finster, İp Kulesi
Bruno, İntiharî Gönyeler
Bruno, Hermetik Metrik
Ope, DÜŞün TAŞın