Pieter Bruegel, Ölümün Zaferi, 1562.
Charles Baudelaire
SANATÇILARIN ÖLÜMÜ
... Ölüm bir güneş gibi süzülüp, yeni,
Çiçeklerle donatacak beyinlerini.
1851
ŞEN ÖLÜ
Salyangozla dolu vıcık vıcık bir yerde
Derin bir çukur kazsam kendime derim,
Şu kart kemiklerimi bir güzel serer de
Suda balık gibi unutulur giderim.
Gömütler de hiçtir bana, vasiyetler de;
Kimseden bir gözyaşı mı dilerim?
Ölmeden, kargalar çağırmayı yeğler de
İğrenç gövdemi her yandan emsinler derim.
Ey kurtlar! gözsüz kulaksız kara yoldaşlar,
İşte aranızda özgür, şen bir ölü var;
Rint filozoflar, oğulları çürümenin,
Tasasızca gelin kalıntımı görmeye,
Daha başka bir işkence kaldı mı deyin
Bu ölüler içre ölü ve kart gövdeye!
1851
Goya, İki İhtiyar Çorba İçiyor, 1823.
BİR LEŞ
Ruhum, anımsa gördüğümüz şeyi, güneş
İçindeki günde, erken:
Çakıldan yatağında öğürtücü bir leş
Bir patikaya dönerken.
Bacaklarını dikmiş bir kadınca, azgın,
Ateşli zehir dökerek,
Açıyordu buğular kaynaşan bir karın
Öyle edepsizce, gevşek...
Ve gök bakıyordu bu yaman iskeletin
Açmasına çiçek gibi.
Bayıldım sanırdınız, çimenlikte etin
Kokusu bir keskindi ki.
Kokmuş karında vızır vızırdı sinekler,
Ordan tabur tabur kara
Kurt akıyordu, bir yoğun sıvıya benzer,
Bu canlı paçavralara...
Sizi öper gibi yiyen kurtçuğa, canım!
O zaman şunu söyleyin:
Tanrısal özünü, biçimini sakladım
Dağılan sevgilerimin!
1843
Charles Baudelaire, Kötülük Çiçekleri, çev. Sait Maden (İstanbul: Çekirdek, 1996) s. 259, 139, 71.
Grosz, Berlin'de Ölüm ve Çürüme
Lautréamont
MALDOROR'UN ŞARKILARI
Utku dediğin şey gerçekleşmez kendi kendine. Utku kazanmak ve bunu fatihlerin önüne yığmak için, kan dökmek, çok kan dökmek gerek... Ünlü olmak için gereken ilk şey, paradır. Paran olmadığına göre, bunu ele geçirmek için insan öldüreceksin...
1868
Comte de Lautréamont, Maldoror'un Şarkıları, çev. Özdemir İnce (Ankara: İmge, 2015) s. 84.
Antonin Artaud
SANAT VE ÖLÜM
Kim, birtakım korkuların eşiğinde, bazı düşlerin dibinde, ruhun düzenindeki hiçbir şeyle karıştıramayacağımız kırıcı ve harika bir his olarak ölümü tanımadığını söyleyebilir. Dalgaları üzerimize gelen, dayanılmaz bir körükle bizi şişiren o korkunun soğurucu yükselişini muhakkak tanımış olmak lazım.
1929
Antonin Artaud, Ben Antonin Artaud, çev. Mehmet Bağış (İstanbul: Ve Yayınevi, 2019) s. 59.
Sylvia Plath (1932-1963)
Ölmek bir sanattır, diğer her şey gibi,
Üstüme yoktur bu konuda.
Öyle ölürüm ki cehennem sanılır.
Öyle iyi ölürüm ki, gerçek sanılır.
Bu işte üstüme yoktur sanırım.
Ölüm çok güzel olmalı. Yumuşak, kahverengi toprakta yatmak, başının üzerinde çimlerin dalgalanması ve sessizliği dinlemek... Dünün olmaması ve yarının olmaması... Zamanı unutmak, hayatı affetmek, barışta olmak...
Aktaran: Filiz Kansu, Ölüm Sosyalist, İntihar Anarşisttir, (İstanbul: Mephisto Kitaplığı, 2013) s. 164.
Otto Dix, Ölümün Dansı, 1917
E. M. Cioran
Ölüm bir mükemmellik halidir, insanın erişebileceği yegâne mükemmelliktir.
Bir anlığına da olsa, ölümünü dilemediğim kimse olmamıştır.
Ölüm hayatın bugüne kadar icat ettiği en sağlam şeydir.
E. M. Cioran, Parçalanma, çev. Siren İdemen (İstanbul: Metis, 2020), s. 74, 80, 151.