Sanat Piyasasının Küreselliği

19/5/2014 / skopbülten / Don Thompson

 

 

Yeni gelişen ekonomilerden çıkan ve Batı’da popüler olan sanatla ilgilenen koleksiyonerlerle sanat piyasası gittikçe küreselleşiyor. 2003 yılında, Sotheby's müzayedelerinde bir işe 500.000 doların üstünde harcayanlar 36 ülkeden geliyordu. 2007'de bu, 58 ülke oldu. 2012'de ise, 63 ülkeden alıcı, tek işe bir milyon doların üstünde para yatırmaya başladı. 2007'de Çin, Sotheby's'in küresel satışlarının %4-%5'lik bir bölümünü temsil ediyordu, 2012'de ise neredeyse üçte birini temsil ediyor.

Onca reklam edilmesine rağmen, çağdaş sanat ekonomisi o kadar büyük değil. Dünya çapında, 10.000 kadar müze, sanat kurumu ve kamusal koleksiyon var. 3000 müzayede evi var ve bunların 1600'ü Çin'de. Her yıl doğru dürüst 425 sanat fuarı açılıyor. 17.000 kadar önemli ticari galeri olduğu tahmin ediliyor. Bunların da yüzde altmışı Kuzey Amerika ve Batı Avrupa'da. Gelirlerinin yarısını sayıları %5'in altında olan galeriler gerçekleştiriyor. Toplam galeri satışları 15 milyar dolar civarında. Bunun üçte ikisinin veya 10 milyarının çağdaş sanata ait olduğu söylenebilir. 2012'de en üst altı müzayede evinin çağdaş sanat satışları 12 milyar dolar. Sanat fuarlarındaki satışlar ise, 3 milyar dolar civarında.

En zor olan, özel ve kurumsal satışların (müzayede evlerinin özel satışları da dahil) tahmin edilmesi. Koleksiyonerlerin adlarını gizli tuttukları Fransa, Almanya, İsviçre, İtalya ve Rusya gibi ülkelerdeki özel satış rakamları müzayede satışlarının üstünde. Sanat ticaretiyle uğraşanlardan çoğu, özel çağdaş sanat satışlarının müzayede satışlarına yakın olduğunu tahmin ediyor. O zaman, bu rakamın da bir 12 milyar olduğunu düşünürsek, 2012 yılındaki çağdaş sanat satışlarının kabaca 42 milyar dolar olduğunu söyleyebiliriz. Bu kulağa çok büyük bir paraymış gibi geliyor; ancak Safeway Stores'un veya FedEx'in dünya çapındaki satışları kadar. Ama öte yandan da, Etiyopya veya Yemen'in gayrisafi millî hasılasına eşit. 

2010 yılında yaptığı bir araştırmada, Clare McAndrew yıllık sanat gelirini 52 milyar olarak tahmin etti. Bunun %48'i müzayede satışlarından, %52'si de tacirlerin, temsilcilerin, danışmanların ve doğrudan sanatçıların yaptığı satışlardan oluşuyor. Bunun üçte-ikisinin çağdaş olduğunu düşünürsek, 34 milyara yakın bir rakam elde ediyoruz. Bu rakamı iki yıl sonrasına yansıtırsanız, benim tahminime yakın bir sonuç çıkar.

Don Thompson, The Supermodel and the Brillo Box (New York: Macmillan, 2014) s.17, 18.

sanat piyasası