Deniz Soysal’ın Conceptual Background of Truth Content of Art in Gadamer’s Truth and Method başlıklı tez çalışması, Gadamer’in Hakikat ve Yöntem’de ortaya koyduğu sanatın doğruluk değeri taşıdığı iddiasının kavramsal arka planını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Bu kavramsal arka plan, sanatın bir doğruluk değeri olduğu iddiasını anlamak için ele alınması zorunlu olan pek çok önemli kavramı içerir. Tezin girişini izleyen ikinci bölümü, Bildung (kendini-yetiştirme, eğitim, kültür) ve sensus communis (ortak duyu, sağduyu) kavramları üzerinedir. Bildung bilginin insanın kişiliğinde yeşeren ve yine insanın kişiliğine nüfuz ederek onu değiştiren doğasını betimler. Sensus communis bilginin toplumsal alanda ikna etme ve doğru seçimleri yapabilme gücüyle ilişkisini anlatır. Beğeni ise yalnızca yaşamımızın en temel ihtiyaçlarını giderirken bize eşlik etmekle kalmaz, tüm ahlaki kararlarımızda kendini gösterir. Bu anlamda gelişmiş bir beğeni bizi doğru olana yönlendirmekte son derece etkindir. Üçüncü bölüm yargı, beğeni, deha ve Erlebnis (yaşanmış deneyim) kavramları etrafında tartışılan Gadamer’in Kant estetiği eleştirisinin bir incelemesini sunar. Gadamer’e göre Kant estetiği öznelleştirmiştir. Bu öznelleştirme temelde iki yönlüdür. Birincisi Kant’a göre güzelin deneyimi bize o nesne hakkında hiçbir bilgi vermez. Yani Kant estetik deneyimin hiçbir bilişsel unsur içermediği konusunda ısrar eder. Çünkü insanların tek bilgi kaynağını bilim olarak görür. İkinci olarak, Kant sanat eseri hakkında değil, yalnızca onun deneyimi hakkında konuşarak sanat eserini onun deneyimine indirger. Sanat eserinin varoluşu üzerine soru sormaz çünkü estetik deneyim bize deneyimlenen nesneye dair konuşma hakkı vermez, tek söylenebilecek nesnenin benim haz hissimi doğurmasıdır. Dördüncü bölüm oyun, temsil, mimesis, bütüncül dolayım ve eşzamanlılık kavramları ile temellendirilen sanat eserinin ontolojisini tanıtır. Gadamer oyunun oluş kipini incelerken oyunun öznesinin yine oyun olduğunu savunur, aynı şekilde sanat deneyiminde de özne deneyimleyen kişinin öznelliği değil, sanat eserinin kendisidir. Son bölümde ise Gadamer’in kurucu kavramlarını hermenötiğin genel çerçevesine uygun bir şekilde yerleştirebilmek için hermenötik tarihi incelenmiştir.[1]
Tezin Yazarı: Deniz Soysal
Danışman: Doç. Dr. Halil Ş. Turan
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi - Sosyal Bilimler Enstitüsü - Felsefe Bölümü - Felsefe Anabilim Dalı
Türü: Doktora tezi
Yılı: 2008
Sayfa sayısı: 171
[1] Bu metin, Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nden alınmıştır.