Bu tez, 1960 sonrası mimarlık tartışmalarında 'program' sözcüğünün kullanımındaki değişiklikleri ve bunun deneysel mimarlıkla olan ilişkilerini araştırmaktadır. Bu çalışmanın amacı mimarlıkta 'program' terimini tanımlamanın güçlüğünün, faydalanılabilecek ve üzerinde tartışılabilecek bir kaynak olduğunun vurgulanmasıdır. 'İşlev', 'kullanım', 'yerleşim', 'etkinlik', 'olay' gibi betimlemeler program tanımının bazı özelliklerini kapsamakla birlikte, hiçbiri tam karşılığı olamamaktadır. Çağdaş mimarlıkta, program konusunda 'zamansallık' kavramının dikkate alınması gereken bir etken olduğunu açığa çıkaran 'geçici etkinlikler', 'kendiliğinden oluşlar', 'rastlantılar', 'melez mekânlar' ve 'ara yüzeyler' de program teriminin anlaşılması için yeterli olmamaktadır. Bu nedenle, bu çalışmada, 'program' sözcüğü 'zayıf' olarak tanımlanmış bir görüngü olarak sorunsallaştırılmıştır.
Gordon Matta-Clark’ın çalışmaları, önerilen “programatik deneysellik” tanımıyla, 'deneyselliğin', 'programın' kavramsallaştırılmasına yol açtığı iddiasının kurgulanmasına yönelik şekilde okunacak ve araştırılacaktır.
'Program' bu çalışmanın genel çerçevesini belirleyen iki teorik tanımlamayla yeniden kavramsallaştırılmıştır: 'kavram' ve 'deneysellik'. 'Kavram', Fransız filozof Gilles Deleuze’ün tanımladığı şekilde, çoğul durumların oluşturulmasına olanak verecek bir anlayışa yönlendirir. Programın tanımı da belirli terimlere indirgenemeyeceğinden, farklı durumların kurgulanmasına olanak verebilen, Deleuze’ün tanımladığı 'kavram' terimi ile genişletilerek anlaşılabilir. 'Deneysellik', 1960’ların deneysel çalışmalarının mimarlığa, teknolojik olanakların getirdiklerinin ötesinde, mimari 'program' açısından önemli değişikliklere neden olduğunu önermektedir.[1]
Tezin özgün adı: The “Programmatic Experimentation” in the Work of Gordon Matta-Clark
Tezin yazarı: Bahar Beşlioğlu
Danışman: Doç. Dr. Ayşen Savaş
Yer Bilgisi: Orta Doğu Teknik Üniversitesi - Fen Bilimleri Enstitüsü - Mimarlık Anabilim Dalı
Türü: Doktora
Yılı: 2008
Sayfa Sayısı: 237
[1] Bu metin, tezin Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi’nde yayınlanan özetinden alınmıştır.